แหนแดง โรงงานผลิตปุ๋ยไนโตรเจนชีวภาพ
การใช้แหนแดงเป็นปุ๋ยในนาข้าว
แหนแดง เหมาะสำหรับใช้เป็นปุ๋ยพืชสดในนาข้าว โดยการหว่านแหนแดงขณะที่ไถทำเทือกก่อนปักดำกล้าข้าว วิธีนี้ใช้แหนแดงประมาณ 10-50 กิโลกรัม/ไร่ จากนั้นปล่อยให้แหนแดงเจริญเติบโตไปพร้อมข้าว หรืออาจจะใช้วิธีเพิ่มปริมาณให้เต็มพื้นที่แล้วไถกลบก่อนหว่านหรือปักดำ วิธีนี้จะต้องใช้แหนแดงประมาณ 100-300 กิโลกรัม/ไร่ เพื่อความรวดเร็วในการเพิ่มปริมาณ
วิธีการขยายพันธุ์แหนแดง
แหนแดง สามารถขยายพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศได้อย่างรวดเร็ว โดยแยกส่วนของลำต้นเป็นชิ้นเล็กๆ หรือเมื่อแหนแดงเจริญเติบโตเต็มที่ กิ่งแขนงที่แก่จัดของมันจะมีสีเขียวเข้ม แล้วจึงเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล จากนั้นก็จะขาดออกมาเป็นต้นใหม่ การขยายพันธุ์ของแหนแดงโดยทั้ง 2 วิธีสามารถเพิ่มปริมาณของแหนแดงเป็นสองเท่าภายใน 3-5 วันขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อม
การเพิ่มปริมาณแหนแดง สามารถทำได้โดยขังน้ำในนาให้ลึกประมาณ 5-10 เซนติเมตร ใส่แม่พันธุ์แหนแดงประมาณ 100 กรัม/ตารางเมตร เมื่อแหนแดงเติบโตเต็มที่จะได้น้ำหนักสด 2 กิโลกรัม/ตารางเมตร จากนั้นจึงนำลงในพื้นที่ขนาดใหญ่ขึ้น เพื่อเพิ่มปริมาณตามต้องการ
วิธีการขยายแม่พันธุ์แหนแดง
- เตรียมบ่อปูนเจาะรูสูงจากก้นบ่อ 10 เซนติเมตร เพื่อควบคุมระดับน้ำ
- ใส่ดินนาเท่ากับระดับด้านล่างของรู เติมปุ๋ยคอก 1 กิโลกรัม และน้ำให้สูงจากระดับผิวดินประมาณ 10 เซนติเมตร
- ใส่แม่พันธุ์แหนแดงประมาณ 50 กรัม ลงในบ่อที่เตรียมไว้ แล้วใช้มือกระจายให้ทั่วบ่อ
- แหนแดงเจริญเติบโตเต็มบ่อจนแน่น ปล่อยน้ำออกจากบ่อ หรือนำไปขยายต่อในที่ต้องการ
- นำแหนแดงที่ได้จากพ่อแม่พันธุ์ลงในบ่อขนาดใหญ่ หรือกระชังเพื่อเพิ่มปริมาณต่อไป
แหนแดง เปรียบเสมือนโรงงานผลิตปุ๋ยไนโตรเจนทางชีวภาพ โดยผ่านกระบวนการตรึงไนโตรเจนจากอากาศของสาหร่ายสีเขียวแกมน้ำเงิน (cyanobacteria) ที่อาศัยอยู่ในโพรงใบของแหนแดง
สาหร่ายสีเขียวแกมน้ำเงินในโพรงใบแหนแดง ภาพจาก bioquicknews.com
แหนแดง เป็นเฟิร์นชนิดหนึ่งที่มีขนาดเล็ก พบอยู่ตามบริเวณน้ำนิ่ง เช่น บ่อ หรือคูน้ำ แหนแดงพันธุ์ของกรมวิชาการเกษตรที่แนะนำให้แก่เกษตรกรนั้น ให้ผลผลิตสูงกว่าพันธุ์พื้นเมืองถึง 10 เท่า เมื่อแหนแดงเจริญเติบโตเต็มที่บนผิวน้ำในนาข้าว 1 ไร่ จะให้ผลผลิตสดถึง 3 ตัน (150 กิโลกรัมแห้ง) ซึ่งเป็นปริมาณไนโตรเจนได้ประมาณ 6-7.5 กิโลกรัม
ประโยชน์ของแหนแดง
- ทดแทนหรือลดการใช้ปุ๋ยเคมีไนโตรเจน
- เพิ่มอินทรีย์วัตถุให้แก่ดิน
- ใช้เป็นปุ๋ยอินทรีย์สำหรับพืชผักและไม้ผล
- ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ปุ๋ยเคมี
- ใช้เป็นแหล่งโปรตีนสำหรับเลี้ยงสัตว์
- มีต้นทุนการผลิตต่ำ
แหนแดงพันธุ์ที่กรมวิชาการเกษตรส่งเสริมและแหนแดงพันธุ์พื้นเมือง
ขอบคุณข้อมูลจาก กรมวิชาการเกษตร
สอบถามข้อมูลได้ที่ กลุ่มงานวิจัยจุลินทรีย์ดิน, กลุ่มวิจัยปฐพีวิทยากองวิจัยพัฒนาปัจจัยการผลิตทางการเกษตร, กรมวิชาการเกษตร กรุงเทพฯ
โทร 0-2579-7522-3
ความเห็นล่าสุด